OPTIČKI SUMNJIVO U MUZEJU JUGOSLAVIJE

U okviru stalne postavke Muzeja Jugoslavije 5. marta u 13 časova biće predstavljena izložbena celina „Optički sumnjivo“, koju su u saradnji sa kustoskinjama Muzeja realizovali članovi i članice Autonomnog kulturnog centra Matrijaršija. Pored izložbe, publiku očekuje raznovrstan program koji uključuje promociju istoimene publikacije, izvođenje jednočinke Jovane Lutovac „San Gojka tipografa“ i posluženje. Ovim događajem Muzej otpočinje novi ciklus intervencija na stalnoj postavci u čijem fokusu će biti industrijsko nasleđe Jugoslavije, prethodno tematizovano u okviru aktuelne izložbe „O fabrikama i radnicima“. 

 Izložbena intervencija „Optički sumnjivo“ rezultat je istraživanja Zbirke štampanog materijala Muzeja, koje je 2021. godine AKC Matrijaršija realizovala u saradnji s grafičkom radionicom Kvaka. Tokom istraživačkog procesa izdvojen je deo dokumenata o koncertima, matineima, igrankama i ostalim kulturno-umetničkim manifestacijama Saveza grafičkih i tipografskih radnika Jugoslavije, većinom organizovanih u međuratnom periodu. Ovi materijali svedoče o specifičnim modelima samoorganizovanja i udruživanja grafičkih radnika tog vremena u cilju razvijanja mreža solidarnosti, borbe za radnička prava i bolje uslove rada radi zaštite njihovog zdravlja i života. 

 „Aktivno delovanje grafičkih radnika tokom treće i četvrte decenije XX veka posmatrali smo kao paradigmu radničkog pokreta i organizovanja u duhu ideje o nepostojanju granica između života, rada i umetnosti. Dokazi koje smo pronašli u arhivama otkrili su nam „poznat“ svet, blizak, prepoznatljiv, poznatu groznicu, nemir i trud da se organizuje život i rad na drugarski i slavljenički način”, pojašnjavaju članovi i članice AKC Matrijaršija.

 „Važnost primera Saveza grafičkih radnika krije se upravo u intenzitetu i neodvojivosti te borbe od njihovih kulturno-umetničkih aktivnosti i svakodnevnog života. Arhivska građa svedoči o upornosti radnika da proizvode i razvijaju odnose kroz neformalne večernje zabave, a ne samo kroz agitaciju, edukaciju i rad. Takođe, govori o volji i snazi da se proizvedu takvi međuljudski odnosi koji bi odgovarali merilima društva kojem se teži”, dodaju autori i autorke. 

 Pored odabranih predmeta iz muzejskog fonda publika će moći da vidi umetničke radove i prateću umetničku publikaciju, koji su osmišljeni kao odgovor na sve što su autori tokom istraživanja otkrili, ali su i dopuna onome što je ostalo nepoznato o životu i radu grafičkih radnika nekad i sad.

 Teorijsko-umetničko istraživanje, izložbenu intervenciju i knjigu Optički sumnjivo realizovali su članovi i članice Autonomnog kulturnog centra Matrijaršija: Aleksandar Denić, Milica Ivić, Jovana Lutovac, Žoana Markade-Mo (Johanna Marcadé-Mot), Mileta Mijatović, Sofija Pašalić i Aleksa Vitorović, u saradnji sa kustoskinjama projekta Simonom Ognjanović i Marijom Đorgović, kao i kustoskinjama-saradnicama Veselinkom Kastratović Ristić i Vesnom Mirković.

 Autonomni kulturni centar Matrijaršija (Beograd) postoji od 2014. godine kao deo šire evropske mreže sitoštampara, malih izdavača, umetnika i kolektiva. Njihov proces štampanja odvija se u takozvanim „uradi sam” uslovima, odnosno po sopstvenim pravilima. Kompleksna struktura ovog kolektiva uključuje i organizaciju festivala nesvrstanog stripa Novo doba, distributivne mreže Fijuk, kao i proizvodnju i podsticanje brojnih drugih hibridnih umetničkih pojava.