Lekcije iz ’91.

U Muzeju istorije Jugoslavije, 28. februara 2017. otvorena je izložba ratnih fotografija Lekcije iz ’91. kustoskinje dr Sandre Vitaljić. Izložbu u Beogradu organizovao je Foto-savez Srbije u saradnji s Muzejem istorije Jugoslavije. Ona je deo većeg projekta organizacije Društvo za evropsko zavest iz Maribora, čiji su partneri Foto-klub Maribor, Međunarodni festival fotografije Organ vida i Foto-savez Srbije. Projekat podržava EU fond Evropa za građane. Pre Beograda, izložba je bila prikazana u Zagrebu i Mariboru.

Izložba Lekcije iz ’91. po prvi put u ovom obimu okupila je fotografe iz cele regije i nekoliko međunarodnih fotografa kako bi na jednom mestu prikazala ratne godine na tlu bivše Jugoslavije. Bez pretenzija da bude univerzalni istorijski prikaz ili da ponudi odgovore na pitanja bez odgovora, izložba predstavlja pogled ratnih fotografa na stvarnost koju su beležili obilazeći ratišta od Slovenije, preko Hrvatske, do Bosne i Hercegovine, Srbije, Kosova i Makedonije. Te fotografije imale su važnu ulogu tokom samog rata, kada su oblikovale javno mnjenje u svakoj od zaraćenih zemalja, ali i u međunarodnoj javnosti. Danas su nam još važnije kao temelji kolektivnog sećanja.

Domaći fotografi, za razliku od stranih profesionalaca, mogli su najčešće da snime rat samo s jedne, svoje strane, a u takvoj situaciji vrlo je teško isključiti lične emocije i osećaj pripadnosti. Iako svi fotografi ističu da su svoj posao obavljali profesionalno i objektivno, mediji su često fotografije kontekstualizovali prema aktuelnim političkim potrebama.

Na ovoj izložbi prikazane su fotografije nastale na svim zaraćenim stranama. Sve te fotografije i danas nose snažne emocionalne naboje, a i sami fotografi, kada im se vraćaju, preživljavaju ponovo sopstvene ratne košmare.

Autori fotografija su: Darko Bandić, Nina Berman, Matko Biljak, Renato Branđolica, Davor Višnjić, Božidar Vukičević, Zijah Gafić, Željko Gašparović, Tom Dubravec, Amel Emrić, Dragoljub Zamurović, Romeo Ibrišević, Srđan Ilić, Zoran Jovanović Mačak, Milomir Kovačević Strašni, Borut Krajnc, Saša Kralj, Rikard Larma, Pol Lou, Entoni Lojd, Antun Maračić, Sajmon Norfolk, Nebojša Radosavljević Raus, Imre Sabo, Željko Sinobad, Tone Stojko, Srđan Sulejmanović Suki, Pavo Urban, Velija Hasanbegović, Toni Hnojčik, Filip Horvat i Miloš Cvetković.