Slobodne privremene teritorije: juče, danas, sutra

Međunarodni polifoni program vezan za učestvovanje kolektiva E-I-Migrative art na izložbi

Ja moram na slobodnu teritoriju. Tamo će napisati svoju najbolju pesmu, jedinu, pravu, onu zbog koje tolike godine piše, štampa zbirke koje nisu bile drugo do skice i vežbe i školski zadaci za onu jedinu pesmu koju će napisati kada stigne na slobodnu teritoriju, udahne onaj vazduh budan i visok, onu jedinu pesmu zbog koje je vredelo živeti.

Oskar Davičo, Pesma

Slobodne privremene teritorije

Privremene slobodne teritorije se u nemačkim vojnim izvorima nazivaju „plivajućim ostrvima”. Na oslobođenoj teritoriji u ratnim uslovima tekao je život i stvarale su se nove norme, delatnost nove vlasti nastavljala se i pošto bi partizanske snage napustile mikrozone slobode.

Kako danas doći do slobodnih teritorija, šta alhemišemo i sublimiramo danas na teritorijama privremeno realizovane slobode? Koji su danas vektori prakse slobode, kuda je potrebno otići, emigrirati, kako postati migrant nametnute svakodnevice da bi se ostvarilo mišljenje slobode i slobodne misli, kao prakse emancipacije za sve?

Godine 1991. kolektiv jugoslovenskih umetnika u nastajanju sastao se, pred emigriranje, na fotografskim setovima (Gde sam kad me moja zemlja zove u rat?, Beograd 1991), u pismima iz egzila i u belgijskom studentskom gradu Luven la Nevu (Louvain la Neuve) kao ekstrateritoriji, kako bi  privremenim „okupiranjem” u trajanju umetničkih akcija (Male mini mikro magije, Zakopavanje umetničkih radova sa ciljem otkopavanja kada rat prođe) simbolički doprineo oslobođenju teritorija u svetu zahvaćenom permanentnim ratovima.

Kolektiv Migrative Art, kasnije E-I-Migrative Art nastao je kao odgovor na okupaciju celokupnog jugoslovenskog prostora 1991. godine.

Tačno 28 godina kasnije, i gotovo sedamdesetak godina nakon prvih slobodnih teritorija  1941. u Užicu, na slobodnoj teritoriji Užičke republike i/ili Partizanskoj Drežnici iste godine, izložba Devedesete: Rečnik migracija u Muzeju Jugoslavije kao deo projekta Nova mapiranja Evrope pruža mogućnost postavljanja istih pitanja u današnjim uslovima, na prvi pogled, pacifizovanog konteksta: obruča na novi način. Da li smo danas u permanentnoj opsadi i u ratu različitim sredstvima bez klasičnih metoda objave rata? Koji je danas pogled na slobodne privremene teritorije partizanskog rata izražene istorijskim samoorganizujućim figurama gerilskog organizovanja slobode: partizanskim bolnicama, izbegličkim logorima, slobodnim obrazovanjem i umetničkim akcijama  −  na današnjim privremenim slobodnim izbegličkim teritorijama redukovanim na mesta zaklona, zarastanja i negovanja rana, u kontekstu velike svetske rane − masovnog izbeglištva i migranata? Koja je prednost privremenosti, tranzitornosti?  Kako ponoviti gest mobilnosti jugoslovenskih partizana, raditi na permanentnim, a tranzitornim koreografijama partizanskih koraka i eksperimenta nemogućih proboja i meandara slobode? Koja je pesma i na kojoj teritoriji slobode ostala svakome od nas da je ispeva i lansira protiv velike nepravde sveta?

Privremeni kolektiv E-I-Migrative Art

Sa slobodne privremene teritorije

Program

10-12

Sanja Horvatinčić, istoričarka umetnosti na Institutu za povijest umjetnosti, Zagreb

Od partizanskih slobodnih teritorija do današnjih migrantskih ruta: Spomenici i materijalna kultura izbjeglištva u Gorskom kotaru i Drežnici

Martin van der Belen, nekadašnji student–urednik urednik studentskog festivala Louvain la Neuve, danas producent dokumentarnog filma i koordinator umetničke belgijske fondacije posvećene umetnosti, čovekovoj sredini  i migracijama, Belgija

Migrative art: poetsko-politička intervencija na Katoličkom Univerzitetu Louvain-la-Neuve1 992-1995

Ivana Momčilović, dramaturg, dugogodišnji aktivni učesnik i koordinator Migrative Art-a, Brisel

Metafizika slobodnih teritorija: Blanki →jugoslovenski nadrealisti-partizani →Rožava

12–13

Projekcija filma Šta se dogodilo sa mojim prijateljima + Slobodne Teritorije by E-I-Migrative Art

13–14.30

Vođenje kroz izložbu

15-17.30

Marie Pierre de Buisseret, nekadašnja studentkinja studentskog grada Louvain la Neuve koja je primila u svoj studentski smeštaj gošće Migrative art-a. Završila pravo i primenjenu umetnost. Danas advokatica, specijalizovana u domenu azilantskog prava i migracija, Brisel

Pravo i umetnost kao komplementarne poluge u propitivanju migracione politike

Milos Ćorović, pisac, Beograd

Art i migracija slobodnih teritorija

Dragan Živadinov, reditelj i kandidat kosmonaut, Ljubljana

Slobodne privremene  teritorije u svemiru